Stanisław Wyspiański

– dramaturg, poeta, malarz, reformator teatru.

Studiował w krakowskiej SSP pod kierunkiem W.Łuszczkiewicza i J.Matejki, w Academie Colarossi w Paryżu, filozofię w Uniwersytecie Jagiellońskim.

Malował portrety i pejzaże, głównie w technice pastelowej, poddając je bardzo osobistej, dekoracyjnej stylizacji linearnej. Wielokrotnie powtarzał temat macierzyństwa, wizerunki dzieci, autoportrety, widoki planet i kopca Kościuszki, przydając im nieraz wymiar symboliczny.

Był współautorem projektu przebudowy wzgórza wawelskiego na polską Akropolis. Projektował polichromie wnętrz kościelnych i witraże Projektował też wnętrza, meble, tkaniny dekoracyjne, dekoracje teatralne i kostiumy, inscenizacje dramatów własnych i innych autorów, ilustrował i zdobił książki.

W latach 1898-1899 był kierownikiem artystycznym krakowskiego tygodnika „Życie”.

W 1904 roku został profesorem krakowskiej ASP. Zorientowany w rozmaitych konwencjach dramaturgii europejskiej, pisał dramaty nawiązujące do tradycji dramatu antycznego (Powrót Odysa, Achilleis), szekspirowskiego – traktat, parafraza Hamleta; Legenda i debiutancki Daniel nawiązuje do dramaturgii Wagnera; do dramatu Maeterlincka – Protesilas i Laodomia; skomentował w swoich dramatach Powstanie Listopadowe: Warszawianka, Lelewel, Noc listopadowa; reinterpretację historii Polski przeprowadził w Legendzie, Bolesławie Śmiałym i Skałce. W trylogii ideowej: Wesele, Wyzwolenie i Akropolis zaproponował zasadniczy rozrachunek z Polską współczesną. Był pierwszym inscenizatorem całości Dziadów Mickiewiczowskich; twórca i ideolog polskiego teatru monumentalnego, wyprowadzonego z XVI Lekcji Mickiewiczowskich wykładów o literaturze słowiańskiej.